Düsseldorf i Altbier — piwny przewodnik

W zeszłym tygodniu na blogu pojawił się wpis opisujący historię i charakterystykę stylu altbier. Jak się dowiedzieliśmy, najlepsze przykłady tego gatunku powstają w jego kolebce – Düsseldorfie. W poniższym przewodniku przedstawię najważniejsze miejsca, w których możemy go spróbować u źródła.

Dużym atutem Düsseldorfu jest położenie w bezpośrednim sąsiedztwie Kolonii – stolicy kolejnego klasycznego stylu – kölscha. Zachęcam do zapoznania się z analogicznym przewodnikiem po Kolonii, który jakiś czas temu publikowałem. Oba miasta możemy spokojnie odwiedzić w ciągu przedłużonego weekendu, a loty z Polski bywają stosunkowo tanie, jest to więc nie lada gratka dla prawdziwego miłośnika piwa.

Status altbiera

Altbier jest obecnie produkowany przez zaledwie 7 browarów na terenie Düsseldorfu. Odniosłem subiektywne wrażenie, że jest on trochę mniej „komercyjny” od kolońskiego kölscha, co wynika zapewne z różnicy potencjału turystycznego między tymi miastami. Düsseldorf na turystykę również nie powinien narzekać, ale to jednak kolońska katedra może poszczycić się mianem najczęściej odwiedzanego zabytku w całych Niemczech. Co za tym idzie, choć w Kolonii można bez problemu znaleźć autentyczne lokale wypełnione w dużej mierze miejscowymi, to nietrudno również o takie zawalone po brzegi turystami. W stolicy altbiera klimat wydał mi się nieco bardziej „autentyczny”, zwłaszcza w ścisłym centrum.

Do bólu tradycyjne wnętrza browaru Schumacher.

Nie zrozumcie mnie jednak źle – w Düsseldorfie wcale nie jest spokojnie czy nudno. Tutejsza starówka nazywana jest „najdłuższym barem na świecie”. Jeśli dotrzecie na nią w sobotni wieczór, to zobaczycie, że nie ma w tym przesady. Bar goni kolejny bar, a tłok ludzi przeskakujących z jednego do drugiego potrafi dosłownie zakorkować całe uliczki. To właśnie na starówce znajdziemy większość browarów produkujących altbiera, a oprócz nich niemal 300(!) innych pubów.

Kultura spożycia altbiera

Mimo że altbier od zawsze konkuruje z sąsiednim kölschem, to kultura ich spożycia jest niemal identyczna.

Opisywałem ją już dokładniej w przewodniku po Kolonii i kölschu. Przypomnijmy więc krótko, że piwa te serwowane są zwykle w „brauhausach”, będących czymś w rodzaju bardziej rustykalnych browarów restauracyjnych. Gdy klient wypije jedno piwo lub nawet zbliży się do dna, charakterystycznie odziany kelner bez pytania serwuje kolejne, dopisując jedynie kreskę na podkładce. To właśnie na jej podstawie zlicza na koniec liczbę wypitych porcji i wystawia rachunek. Podkładki pełnią jeszcze jedną istotną rolę – za ich pomocą możemy dać znać obsłudze, że już nam wystarczy, kładąc je na rantach szklanek.

Zdjęcie dobrze obrazujące jak wygląda typowe serwowanie altbiera. Lewa szklanka była moim „aktualnym piwem”. Znajdujący się na dnie solidny łyk nie był dla kelnera przeszkodą, aby bez pytania podstawić mi kolejną :)

Wszystko wygląda zatem identycznie jak podczas picia kölsha, z wyjątkiem właśnie owej szklanki, która mimo zachowania tego samego, walcowego kształtu zwanego „stange”, w Düsseldorfie jest zwykle nieco szersza i ma pojemność 250 zamiast 200 ml. Przekłada się to też na proporcjonalnie wyższą cenę, wynoszącą przeważnie 2-2,5 euro.

Najbardziej tradycyjną przekąską spożywaną do alta jest Mettbrötchen, czyli pieczywo z metką i cebulą, ale praktycznie w każdym brauhausie zjemy też typowe dla regionu dania obiadowe.

Przewodnik

Schumacher

Pełna nazwa lokalu: Brauerei Schumacher
Adres: Oststraße 123

Najstarszy browar altbierowy działający do dziś, uważany zarazem za twórcę stylu. Schumacher posiada dwie knajpy. Jedna co prawda znajduje się bliżej starówki, ale polecam przejść się krótkim spacerem kawałek dalej, do „Stammhaus”. Ten lokal jest bowiem kolebką i tutaj faktycznie odbywa się warzenie. Drewnianym, rustykalnym wnętrzom towarzyszy spory ogródek, smaczna kuchnia i fenomenalny altbier. W moim osobistym rankingu jeden z trzech najlepszych w mieście. Często dostępna jest także wersja specjalna (nazwana „1838er”), nieco pełniejsza i mocniej nachmielona na aromat. Mimo że bardziej cenię sobie oryginał, to obie z pewnością warto spróbować. Znajdziemy tu również sklepik, w którym można zaopatrzyć się w szkło, gadżety czy piwo na wynos.

Uerige

Pełna nazwa lokalu: Uerige Obergärige Hausbrauerei
Adres: Berger Str. 1

Uerige produkuje najbardziej charakternego altbiera w Dusseldorfie, wyróżniającego się podwyższonym poziomem goryczki w stosunku do reszty. Mi to zdecydowanie pasuje, zwłaszcza, że w pozostałych aspektach jest to perfekcyjnie wyegzekwowane piwo. To kolejna pozycja z mojego „top3”, a nie wiem czy nie umieściłbym go nawet na pierwszym miejscu. Uerige jest typowym, klasycznym brauhausem, który w weekendowe wieczory może być bardzo zatłoczony, a latem sporo ludzi spożywa piwo na stojaka przed wejściem. Przy odrobinie szczęścia można spróbować także bardzo ciekawej, pełniejszej i bardziej słodowej, choć już nie tak goryczkowej wersji „sticke”.

Zum Schlüssel

Pełna nazwa lokalu: Hausbrauerei Zum Schlüssel
Adres: Bolkerstraße 41-47

Kolejny z browarów umiejscowionych na starówce i kolejny świetny alt, doskonale łączący orzechowo-opiekaną słodowość, ziołowy chmiel, subtelne estry i solidną goryczkę. W moim zestawieniu o włos poza podium, choć decydowały tutaj takie niuanse, że innego dnia mógłbym wybrać inaczej. Wystrój browaru jest najbardziej tradycyjny jak się da, ale osobliwie kontrastuje ze znajdującym się nad wejściem neonowym kluczem. Bardzo chwalona jest także tutejsza kuchnia, czego sam niestety nie zweryfikowałem.

Füchschen

Pełna nazwa lokalu: Brauerei im Füchschen
Adres: Ratinger Str. 28

I jeszcze jeden brauhaus w ścisłym centrum i jeszcze raz wszystko do bólu tradycyjnie. A altbier… otóż niespodzianka, bo tym razem odrobinę poniżej oczekiwań. To za sprawą nieco zbyt wybijających się estrów zaburzających balans i lekkiej nuty siarkowodoru. W żadnym wypadku nie jest to jednak złe piwo. Wciąż stawiam go zdecydowanie wyżej, niż jakąkolwiek interpretację stylu uwarzoną poza Niemcami. Tak naprawdę w Düsseldorfie w zasadzie nie da dostać się słabego altbiera, ale przy tak wyśrubowanej konkurencji, ten odstaje lekko na minus. Lokal znajduje się jednak tak blisko pozostałych, że nie ma powodu, aby go odpuszczać. Wstąpcie chociaż na szklaneczkę i przekonajcie się na własnej skórze.

Kürzer

Pełna nazwa lokalu: Brauerei Kürzer
Adres: Kurze Str. 20

Zdaje się, że jest to najnowszy browar produkujący alta, a na pewno jeśli chodzi o te położone przy starówce. Jego podejście marketingowe jest nieco odmienne, bo stara się propagować spożycie altbiera wśród młodzieży, za co mu chwała. Jeśli chcemy, aby tradycyjne piwne style przetrwały kolejne pokolenia, to nie ma tutaj innej drogi. Znajduje się w imprezowym epicentrum starówki i w weekendowy wieczór przed wejściem można poczuć się jak pod sceną na sporym koncercie. Nie pomaga fakt, że lokal w środku również do największych nie należy. Samo piwo jest za to bardzo dobre i niczym nie ustępuje starszym kolegom. Warto wpaść, ale raczej poza weekendem lub we wcześniejszych godzinach, jeśli nie chcemy zostać zadeptani.

Alter Bahnhof (Gulasch Alt)

Pełna nazwa lokalu: Alter Bahnhof Oberkassel
Adres: Belsenpl. 2

Tym sposobem przechodzimy do ostatniego browaru z mojego „top3”. Dlaczego wspominam o nim dopiero teraz? Otóż aby się do niego dostać, musimy opuścić ścisłe centrum i przeprawić się na zachodnią stronę Renu. Wiele osób przyjeżdżających do Dusseldorfu na altbiera nie dociera tutaj, ograniczając się do browarów wokół starówki, co moim zdaniem stanowi duże przeoczenie. Miejscówka jest bardzo klimatyczna, z przyjemnym zarówno wewnętrznym jak i zewnętrznym ogródkiem, warzelnią wyeksponowaną w samym sercu knajpy, a serwowany alt doskonały.

Joh. Albrecht

Pełna nazwa lokalu: Brauhaus Joh. Albrecht
Adres: Niederkasseler Str. 104

Na koniec jeszcze jedna z mniej znanych pozycji. Jon Albrecht, również zlokalizowany po przeciwnej stronie Renu, jakieś 15 minut spacerkiem od Alter Bahnhof. Jeśli już decydujemy zapuścić się poza starówkę, to dobrym pomysłem będzie zaliczenie obu za jednym zamachem. Alt co prawda jest tutaj dosyć specyficzny, bo wyróżnia się wyższą słodowością i treściwością. Nie jest przez to aż tak sesyjny jak pozostałe, ale nie można odmówić mu charakteru. Na miejscu warzą też inne style, w tym przepysznego pilsa, który jest świetnym przerywnikiem altbierowego maratornu. Browarowi towarzyszy spory ogródek, w którym panuje bardzo sielska, rodzinna atmosfera. Dla zmęczonych zatłoczoną starówką będzie jak znalazł.

Inne marki

W sklepach i pubach w Düsseldorfie można znaleźć też inne marki altbiera. Są to produkty browarów zlokalizowanych poza miastem (choć nadal w Nadrenii), czasami nieco większych i nie zawsze specjalizujących się w tym stylu. Mimo to część z nich potrafi utrzymać całkiem sensowną jakość. Przy ograniczonych zasobach czasowych nie ma sensu się za nimi uganiać i zdecydowanie lepiej odwiedzać lokalnych producentów. Jeśli jednak ktoś zostaje w okolicy na dłużej, to podaję listę przykładowych piw, za którymi można się rozejrzeć (wraz z nazwami browarów i ich lokalizacją):

• Brauerei Gleumes (Krefeld) – Gleumes Uralt
• Bolten-Brauerei (Korschenbroich) – Boltens Alt
• Moritz Fiege (Bochum) – Moritz Fiege Alt
• Brauerei Diebels (Issum) – Diebels Alt
• Warsteiner (Warstein) – Frankenheim Alt